ارزیابی اکوتوریسم در جنگل‌های اطراف تالاب زریبار با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده منابع‌طب‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍یع‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ی دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکده منابع‌طب‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍یع‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ی دانشگاه تهران

3 عضو شورای عالی جنگل و مدرس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

بارزترین و ارزشمندترین اکوسیستم تالابی در استان کردستان دریاچه زریبار است که در نزدیکی شهرستان مریوان قرار داشته و با بخشی از جنگل‌های زاگرس شمالی که متعلق به هات اسپات جهانی ایران و آناتولی است احاطه شده است. هدف اصلی انجام این پژوهش ارزیابی توان جنگل‌های اطراف تالاب زریبار برای کاربری اکوتوریسم به‌منظور تعدیل فشار تفرجی در اکوسیستم شکننده تالاب و هدایت بخشی از این فشار به سمت جنگل است. در این بررسی پس از شناسایی منابع اکولوژیکی (پایدار و ناپایدار) تجزیه‌و‌تحلیل و جمع‌بندی منابع صورت گرفت. با مبنا قرار دادن اصول دستی نقشه‌سازی یگان‌های محیط‌زیستی و استفاده از روش سیستمی رایج در ایران در محیط نرم‌افزار (ArcGIS9.2) لایه‌های اطلاعاتی با هم تلفیق شدند و در نهایت151 یگان محیط‌زیستی تفکیک و نقشه‌سازی شد. سپس با استفاده از مدل‌های ویژه طراحی شده برای اکوتوریسم جنگل‌های منطقه، ارزیابی توان اکولوژیکی برای اکوتوریسم متمرکز با سه طبقه توان و اکوتوریسم گسترده با دو طبقه توان در منطقه انجام شد. در مرحله بعد با شناسایی منابع اجتماعی- اقتصادی و تجزیه‌و‌تحلیل این داده‌ها، نقشه‌سازی و طبقه‌بندی شاخص‌های مهمی چون کاربری فعلی اراضی، درآمد حاصل از کاربری‌ها، ساختارهای زیربنایی، نرخ بیکاری و پراکنش دام انجام گرفت و نیازهای اجتماعی- اقتصادی دو دهستان موجود در محدوده مطالعاتی بررسی و به‌منظور اتخاذ تصمیم نهایی با توان اکولوژیکی منطقه تلفیق شد. در نتیجه از کل مساحت منطقه (50/8236 هکتار) 84/10 درصد به تفرج متمرکز طبقه 2 (69/892 هکتار)، 32/12 درصد به تفرج متمرکز طبقه 3 (01/1015 هکتار)، 56/10 درصد به تفرج گسترده طبقه 1 (64/869 هکتار) و 81/0 درصد برای تفرج گسترده طبقه 2 (57/66 هکتار) تعلق گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of ecotourism in the forests surrounding Zaribar wetland using Geographic information system (GIS)

نویسندگان [English]

  • majid makhdoum 1
  • jahangir feghhe 2
  • morteza sharafe 3
چکیده [English]

The most valuable wetland ecosystem in Kurdistan province is Zaribar Lake in the west of Iran near Marivan city. It is surrounded by forest in north of Zagros that belong to Irano-Anatolian Hotspot in the world. These forests are valuable for conservation of water and soil, prevention from soil erosion, preparing suitable weather condition and Ecotourism, because of attractive places such as Zaribar Lake and Bashmagh border (border of Iran and Iraq). The purpose of this study is evaluatingforest surrounding Zaribar Wetland for ecotourism. In this study, 151 micro ecosystems identified and evaluated for ecotourism besed on specific model that made for this study. After evaluating ecological capability, socio economic resources such as present land use, income from land use, infrastructure, rate of unemployment, transmittal of live stock etc, final map of ecotourism capability prepared. At the end from total area of the study area (8236.5ha) 10.84% capable is for Intensive recreation class2, Intensive recreation class3 with 12.32%, extensive recreation class1 with 10.56% and 0.81% for Extensive recreation class2.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Catchment Area
  • Ecological capability evaluation
  • Ecotourism
  • Irano- Anatolin Hotspot
  • Northern Zagros
  • Zaribar Wetland