2024-03-28T20:39:38Z
https://www.iraneiap.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2170
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1390
2
4
بررسی خودترمیمی اکوسیستمهای طبیعی تخریب شده توسط سیل جهت توسعه روشهای کاربردی بهسازی اکولوژیک مطالعه موردی: تفرجگاه گلستان – پارک ملی گلستان
طبیعت همیشه و در هر لحظه، تحت تأثیر تخریب طبیعی و غیر طبیعی است. بنابراین باید سعی در بازسازی و بهسازی طبیعتی که محیط اطراف زندگی ما را تشکیل میدهد و نقش حیاتی در زندگی موجودات زنده از جمله انسان ایفا میکند، نمود. سیل از جمله این بلایای طبیعی است که خرابیهای فراوانی را در طبیعت به جای میگذارد. بهسازی اکولوژیک محیطهای تخریب یافته در اثر سیل موضوع مهمی است. در این تحقیق روشهایی به منظور بهسازی اجزاء آسیب دیده اکوسیستمهایی که در اثر سیل مورد تخریب واقع شدهاند، پیشنهاد میگردد. اجزاء اکوسیستمها از جمله خاک و پوشش گیاهی اصلیترین صدمات را بعد از یک آشفتگی نظیر سیل میبینند. روشهای بهسازی اکولوژیک، با توجه به شرایط طبیعی این اجزاء در قبل از سیل، سعی در بهبود و ترمیم یک اکوسیستم دارند. پارک ملی گلستان یکی از مناطق آسیب دیده توسط سیل میباشد. بنابراین بهسازی خاک و پوشش گیاهی و سایر اجزای این پارک ملی مهم و ذخیرهگاه زیست کره ضرورتی انکارناپذیر بهنظر میرسد.
در این مطالعه، ابتدا روشهای کاربردی بهسازی اکولوژیکی برای خاک، جنگل، پوشش گیاهی و رودخانه بررسی شد. سپس با تحقیق و پژوهش در اکوسیستم آسیب دیده پارک ملی گلستان قبل و پس از سیل، آن روشها تعدیل و پیشنهاد گردید. روشهای بهسازی، با الگو برداری از طبیعت و تطبیق پیدا کردن با شرایط طبیعی محیط، سعی در تسریع روند احیای خود بخودی طبیعت دارند
سیل
خودترمیمی اکوسیستم
بهسازی اکولوژیک
تفرجگاه گلستان
پارک ملی گلستان
2012
01
01
1
16
https://www.iraneiap.ir/article_12752_e7181e783e796757ab7c212f4e6146cd.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1390
2
4
مدل سازی ارجحیت زیستگاهی دارکوب خال دار کوچک در فصل تولیدمثلی و غیر تولیدمثلی در پارک ملی گلستان
حسین
وارسته مرادی٭
دارکوب خالدار کوچک یکی از گونههای مهم پرندگان و به عنوان گونه چتر در پارک ملی گلستان محـسوب مـی شـود. مـدلهـای درخـتطبقهبندی برای شناسایی رابطه میان حضور این دارکوب و متغیرهـای ز یـستگاهی در دو دوره زمـانی متفـاوت (فـصول تول یـدمثلی و غیـ ر تولیدمثلی) و نیز برای کل دوره سالانه استفاده شد. در طول دوره تولیدمثلی توانایی دسترسی به درختان بالغ (DBH > 40cm) و درختـانخشکهدار برای آشیانهسازی و شاخهنشینی، قلمرو ی تول ید مث لی را مشخص کرد. در خارج از فصل تولیدمثلی، انتخـاب مکـانهـا بـر اسـاسپوشش درخت ی بیش از 35% و حضور درختان بلندتر از 7 متر بود . در مجموع ط ی دوره سالانه، مکان هایی با تاج پوشـش انبـوه حـضور ایـ ن دارکوب را تحت تاثیر قرار داد (پوشش درختی < 40%) و در مکان های بـازتر (40%<) حـضور درختـان بـالغ (DBH > 40cm) دومـین و مهمترین پیشبینی کننده حضور پرنده بود. فراوانی و توانایی دسترس ی ماده غذایی میتواند عامل غا یی باشد که توض یح دهنده تغ ییـر فـصل ی مشاهده شده است همانطور که توانایی دسترس ی به خشکهدارها عامل مهمی در طول دوره آشیانهسازی است. پ یـشنهاد مـی گـردد تـا اگـراولویت در توسعه محدوده پراکنش دارکوب است، حذف درختان خشکه دار و یا قطع درختان بزرگ به حداقل ممکنه کاهش
درخت طبقه بندی
پارک ملی گلستان
فصل تولیدمثل و غیر تولیدمثل
دارکوب خال دار کوچک
2012
01
01
1
10
https://www.iraneiap.ir/article_13036_80307b4b8655a295ab4caf4c82741e80.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1390
2
4
بررسی تغییرات ساختار ی ناشی از جاده در پارک ملی گلستان در فاصله سال های 1366 تا 1389 با استفاده از متریک های اکولوژی سیمای سرزمین
لعبت
زبردست٭
احمدرضا
یاوری
اسماعیل
صالحی
مجید
مخدوم
افزایش عمق آثار ناشی از فعالیت های انسان موجب شدهاست که پژواک این فعالیتها در همه مکانها حتی نـواحی کـاملاً طبیعـی (ماننـد پارکهای ملی ) نیز احساس شود. به نحویکه وجود کاربریهای معارض و ناسازگار که با هدف اولیه حفاظت در آنها در تضاد کامل اسـت ، باعث تخریب ساختار و جلوگیری از تحقق اهداف و عملکردهای این مناطق حساس و با اهمیت شده است. در میان کاربریهـای ناسـازگاردرون مناطق حساس و تحت حفاظت،جادهها از اهمیت ویژهای برخوردارند؛ چرا که به علت طول زیاد، محدوده تحت تأثیر و آثـار ناشـی ازآن ها وسعت و پیچیدگی بیشتری خواهد داشت. با توجه به تأثیرات منفی ساختاری عملیات راهسازی و بهره برداری همزمان از جاده گذرنـدهاز پارک ملی گلستان، در این تحقیق از متریک های اکولوژی سیمای سرزمین برای کمی سازی تغییرات ساختاری در راستای تعیین تـأثیر ات فضایی ناشی از این جاده استفاده شده است. نتایج اندازهگیری متریک ها، نشان دهنده افزایش از هم گسیختگی در پارک ملی گلـستان اسـت که در سطح سیمای سرزمین و طبقه جنگل متراکم قابل مشاهده است.
پارک ملی گلستان
اکولوژی سیمای سرزمین
تغییرات ساختاری
از همگسیختگی
2012
01
01
11
20
https://www.iraneiap.ir/article_13037_1fd687d6432b40d73abbcc9e7a470874.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1390
2
4
برآورد تمایل پرداخت افراد برای حفاظت از گونه نادر و در حال انقراض یوزپلنگ آسیایی در ایران
نرگس
روحانی سراجی٭
حامد
رفیعی,
با توجه به اینکه گونه یوزپلنگ آسیایی یکی از گونههای در معرض تهدید حیات وحش ایران است و منطقه بافق از زیستگاه های مهـم ایـنیوزپلنگ بهشمار میآید، بنابراین این مطالعه به تعیین ارزش حفاظتی یوزپلنگ آسیایی در منطقه بافق و اندازه گیری عوامل مـؤثر بـر میـزانتمایل به پرداخت افراد جامعه برای حفاظت از آن با استفاده از روش ارزشگذاری مـشروط و پرسـشنامه انتخـاب دوگانـه مـی پـردازد . بـرای اندازهگیری میزان تمایل به پرداخت از مدل لوجیت استفاده شده است. براین اساس به روش نمونهگیری تصادفی، تعـداد 290 پرسـشنامه ازساکنان منطقه بافق جمعآوری شد . نتایج نشان میدهد که 227 نفر از تعداد کل، حاضر به پرداخت مبلغی برای حفاظت یوزپلنـگ آسـیایی بافق بودند . با توجه به نتایح این پژوهش؛ با افزایش یک درصدی مبلغ پیشنهادی، احتمال پذیرش این مبلغ برای حفاظت یوزپلنگ آسـیایی منطقه بافق ، معادل 3044/0 درصد کاهش مییابد. تمایل پرداخت برای حفاظت ار یوزپلنگ آسیایی منطقه بافق 99/25064 ریـال بـهطـور ماهانه برای هر خانوار برآورد شده است که با تعمیم نتایج، ارزش حفاظتی سالانه هر یوزپلنگ اسیایی در ایران بهطور تقریبی معـادل 5262 میلیارد ریال تخمین زده می شود. مهمترین متغیرهای اثرگذار برای حفاظت از یوزپلنگ، متغیرهای مبلغ پیشنهاد، سطح درآمـد، تحـصیلات، جنسیت و نوع مشاغل بوده اند. با کمک نتایج به دست آمده می توان سیاستگزاری مناسب قیمتی برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی اتخاذ کرد.
تمایل پرداخت
ارزش حفاظتی
یوزپلنگ آسیایی
2012
01
01
21
28
https://www.iraneiap.ir/article_13038_33d3ca3bc9271d1e8a47f1f1047d8fd7.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1390
2
4
ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه سجافی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و منطق فازی
سارا
نری میسا٭
سیدمحمدباقر
نبوی
سیدمحمدتقی
ساداتیپور
در این پژوهش توان اکولوژیکی منطقه سجافی در شهرستان هندیجان، با توجه به گسترش روز افزون توسعه در مناطق سـاحلی و همجـوار آن از یک سو و آسیب پذیری بالقوه آنها از سوی دیگر، در مقیاس 1:100000 و با روش رویهم گذاری نقشه ها به روش بولین با کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) ارزیابی شد. همچنین برای کاستی های موجود منطق بـولین در روش رویهـم گـذاری، از منطـق فـازی در روش مذکور استفاده و نتایج حاصل از آن (منطق فازی) با روش فوق مقایسه گردید. نتایج نشان می دهد، از میان کاربری هـای مناسـب بـا تـوان منطقه مطالعاتی، توسعه و کاربریهای آبزی پروری و اکوتوریسم سهم بالایی دارند و سایر کاربریها سهم بسیار کمرنگی از سطح منـطقه را شامل میشدند. نسـبت مـساحت پهنه های دارای توان برای آبزی پروری و اکوتوریسم به سطـح محـدوده برابـر 68% بـرای آبـزی پـروری، 25% بـرای اکوتوریسـم است. همچنین استفاده از منطق فازی در روش مذکور، کم اهمیت نبوده است، به طوری کـه درصـدهای مربـوط بـه مدل توسعه آبزیپروری و اکوتوریسم تغییر چشمگیری داشته و طبقه خوب برای کاربری آبزیپروری از 68 درصد به 72 درصد تغییریافته و در کاربری اکوتوریسم از 25درصد به 30 درصد تغییر یافته است. اما بیشترین تغییر مساحت در طبقه نامناسب مشاهده میشود. به طوری کـه میزان درصد این طبقه در کاربری آبزیپروری از 14 درصد به 5 درصد و در کاربری اکوتوریسم از 69 درصد به 59 درصد تغییر کـرده اسـت
این موضوع نشان میدهد که استفاده از منطق فازی می تواند نقش تعیین کننده ای در طبقه بندی داشته باشد.
ارزیابی توان اکولوژیکی
سامانه اطلاعات جغرافیایی GIS
منطقه سجافی
منطق فازی
2012
01
01
29
40
https://www.iraneiap.ir/article_13039_3ea4867cd90a1c4d48b0c8f2126c9d0c.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1390
2
4
مکان یابی برای تفرج متمرکز در منطقه چاهنیمه (شهرستان زابل) با استفاده از سیستم تصمیم گیری چند متغیره
ملیحه
عرفانی٭
طاهره
اردکانی
آسیه
صادقی
، احمد
پهلوانروی
رشد و توسعه اقتصادی– اجتما عی در چند دهه اخیر منجر به روی آوردن جوامع انسانی به ایجاد فرصتهای گردشگری شده که امروزه بـهمانند راهی برای پر کردن اوقات فراغت، کاهش تاًثیر تنشهای زند گی شهری و صنعتی محسوب میشود. در کنار تمام مناطق متنوع ایران،مناطق جنوب شرقی ایران نیز یکی از قطبهای س یاحتی کشور به شمار می رود و در این بین شهرستان زابل با برخورداری از شـهر سـوختهبه عنوان مهد تمدن دیرین، داشتن دریاچه آب شیرین هامون و مردمانی آریایی با فرهنگ غنی نقش مهمی در فراهم کـردن اکو جهـانگردی دارد. در حال حاضر با وجود اهمیت موضوع، مطالع ات چندانی به منظور مکان یابی پهنههای مناسب تفرج و برنامه ریزی در این ارتباط انجـامنشده است. در این راستا طی تحقیق حاضر اقدام به پهنهبندی منطقه چاه نیمه با استفاده از روش ارزیابی چند متغیره و با تکیه بر معیارهایاکولوژیکی و برخی معیارهای اقتصادی اجتماعی شد. معیارهای مورد استفاده در این تحقیق شامل خاک، پایداری سازند زمینشناسی، فاصلهاز منابع آب سطحی، شیب، جهت، پوشش گیاهی، نزدیکی به تالاب، فاصله از جاده، فاصله از مراکز شهری و روستایی، فاصله از مکـان هـایتاریخی، فاصله از مرز سیاسی و فاصله از تاسًیسات رفاهی بودند. استاندارد سازی معیارها با استفاده از نظریه فازی صـورت پـذیرفت و نقـشهمحدودیت ها با استفاده از نظریه بولین تولید شد. برای وزندهی به معیارها از روش مقایسات زوجی در قالب تحلیل سلسله مراتبـی اسـتفادهشد و سپس با روش ترکیب خطی وزن داده شده، لایهها با هم ترکیب شده و شاخص قابلیت سرزمین محاسبه شـد. در ایـن منطقـه 4 زون برای تفرج متمرکز شناسایی شد.
گردشگری پایدار ساحلی
پهنه بندی
ارزیابی چند متغیره
منطق فازی
منطقه چاه نیمه
2012
01
01
41
50
https://www.iraneiap.ir/article_13040_f5dea40e095433c26cf983a9224cbd42.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1390
2
4
ارزیابی چند معیاره تناسب اراضی برای کاربری کشاورزی با استفاده از GIS (مطالعه موردی: منطقه قزوین)
سعیده
جوانمردی٭
حسنعلی
فرجی سبکبار
احمدرضا
یاوری
حمیدرضا
پورخباز
ارزیابی اراضی فرایندی تلفیقی از ارزیابی تولید بالقوه و تناسب اراضی برای اهداف مختلف است. از آنجایی که کشاورزی آثـار محـیطزیـستی زیادی بر نواحی پسکرانه شهری دارد، ارزیابی توان اکولوژیک کاربری کشاورزی ضروری به نظر میرسد. در این تحقیق، برای ارزیابی اراضی حاشیه شهر قزوین برای کاربری مورد نظر، از اجرای مدل اکولوژیک حرفی مخدوم در محیط سامانه اطلاعـات جغرافیـایی(GIS) اسـتفادهشد. سپس این نتایج، با نتایج حاصل از ارزیابی با تکنیک تلفیقی فرایند تحلیـل سلـسله مراتبـی(AHP) (1) و سـامانه اطلاعـات جغرافیـاییمقایسه شد. بر اساس تجزیه و تحلیل دادههای میدانی، مشخصه های اکولوژیک اعم از مشخصههای فیزیکی (کاربری اراضی، شـیب، خـاک،آب و بارندگی) و مشخصههای زیستی (تراکم پوششگیاهی) که در کاربریکشاورزی مؤثر ند، شناسایی و نقشه سـازی ایـن مشخـصه هـا درمنطقه قزوین، به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام شد. برای تعیین وزن اولیه هر مشخصه از مدل اکولوژیـک حرفـی ایـراناستفاده شد . سپس لایه های مذکور به روش ترکیب خطی وزنی(WLC) (2) برای تولید نقشه تناسب، رویهم گـذاری شـد. ایـن نقـشه بـرایکاربری کشاورزی به 6 کلاس طبقهبندی شد. نتایج نشان دهنده وجود کل طبقات این کاربری در منطقة مورد مطالعه است که طبقه پـنج بـامساحت 31 درصد بیشترین سطح منطقه را شامل شد.
: ارزیابی توان اکولوژیک
مدل اکولوژیک حرفی
منطقه قـزوین
کـاربریکـشاورزی
فراینـد تحلیـل سلـسله مراتبـی
سـامانهاطلاعات جغرافیایی
2012
01
01
51
60
https://www.iraneiap.ir/article_13041_1755eb916f2feedb26bda25e52b26ec4.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1390
2
4
ارائه مدل جدید تلفیقی مکان یابی مبتنی بر منطق فازی و تحلیل سلسله مراتبی در محیط GIS (نمونه موردی شهرک صنعتی بیرجند)
سید سعیدرضا
احمدی زاده
فاطمه
حاجی زاده٭
مهدی
ضیائی
یکی از عوامل کلیدی در برنامهریزی های توسعه منطقه ای، مکان یابی محل مناسب استقرار مناطق صنعتی است. امروزه استفاده از داده های مکانی و تحلیل درست این داده ها برای بهره گیری در مکانیابی مناسب شهرکهای صنعتی با اهمیت بوده و از رشـد فزاینـده ای در سـطح تحقیقات روز، برخوردار شده است. بنابراین تعیین تابع تلفیقی مناسب در طراحی و اجرای GIS کاربردی برای مکان یـابی بهینـه و مناسـب ضروری و اجتناب ناپذیر است. توابع تلفیقی از انواع توابع تجزیه و تحلیل مکانی GIS هستند که امکان انتخاب مکان بهینه را بـا اسـتفاده از نقشه های ورودی و از طریق عملگرهای تلفیقی فراهم میکنند. این توابع از لحاظ نحوه عملکـرد بـه انـواع مختلفـی ماننـد بـولین ، AHP، همپوشانی شاخص، منطق فازی، ژنتیک و وزن های نشان دهنده تقسیم می شوند.
در این تحقیق ابتدا شاخصها و معیار های مناسب برای مکانیابی شهرکهای صنعتی تعیین و سپس آمـاده بـرای ورود بـه توابـع فـازی و تحلیل سلسله مراتبی در محیط های Export Choice ،Arc Sdm شد. پس از آن نتایج و دقت عملکـرد ایـن دو روش مـورد بررسـی و ارزیابی قرار گرفت. در پایان، برتری و دقت مدل فازی بر فرایند تحلیل سلسله مراتبی تعیین گردید.
مکان یابی
فازی
فرایند تحلیل سلسله مراتبی
سیستم اطلاعات مکانی
2012
01
01
61
74
https://www.iraneiap.ir/article_13042_6f0986fc76537c8bf8214b8dd44d72cd.pdf
پژوهش های محیط زیست
EIAP
2008-9597
2008-9597
1390
2
4
اصول طراح ی منظرطبیعی در مناطق حفاظت شده با تأکید بر اصول و معیارهای IUCN(1)
دکتر محمدرضا
بمانیان
، فریال
احمدی
سارا
پور یوسف زاده
دو د یدگاه کاملاً متفاوت در رابطه انسان با طب یعت وجود دارد که در یک د یدگاه انسان بهعنوان حافظ طبیعت و حتی نجات بخش آن تعریف میشود و در دیدگاه دوم انسان عامل تجاوز به حریم طبیعت و مداخله گری- سودجویی تـصو یر مـ ی شـود . بنـابرا ین، اهـداف و انگ یـزه هـا وطرحهای توسعه که به منظور بهرهبرداری از طبیعت مطرح میشود نیـ ز بـس یار بـا ی کـدیگر متفـاوت خواهـد بـود. بـا توجـه بـه گـستردگی تخریبهای طبیعت، سازمانها و نهادهای ب ینالمللی تصم یم به تعیین و شناسایی مناطق منحصر به فرد طبیعی در جهان که نیازمند حفاظت، نگهداری و معرفی بهعنوان میراثی جهان ی است، کردهاند. بنابراین، مناطق حفاظتشده به عنوان اراضی وس یع و با ارزش حفـاظت ی ز یـاد کـهبه منظور حفظ تنوع گونه های زیستی آن و بهعنوان میراثی که باید مورد استفاده نسل های آینده هر سرزمین قرار بگیرد تعریف م یشوند.
در پژوهش حاضر که در راستای طرح جدیدترین دیدگاه های IUCN در حفاظت از منابع طبیعی و تبیین اصول طراحی منظر در این مناطق با تأکید بر معیارهای ارائه شده از سوی ا ین سازمان شکل گرفته است، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. نتایج حاصل ازپژوهش حاکی از آن است که تمرکز و انطباق طراحی بر ارزشهای ویژه اکولوژ یکی، اجتماع ی و فرهنگی بستر، بـومگرا یـی، اح یـا و مرمـت ارزشهای اکولوژیکی و طراحی با هدف نمایش و تقویت زیبایی های اکولوژیکی مناطق از اصول اساسی در طراح ی این مناطق است.
منظر طبیعی
مناطق حفاظت شده
اصول طراحی منظر در مناطق حفاظت شده
2012
01
01
75
85
https://www.iraneiap.ir/article_13043_866798a076646e06eff0b6e78dbf2555.pdf